Marianne van Emst brengt voor het eerst een bezoek aan de plek waar haar vader is gefusilleerd.
12 augustus 2023 – De Historische Vereniging van Appelscha en omstreken heeft deze dag Marinus van Emst herdacht. Het was deze zaterdag precies 79 jaar geleden dat de boswachter en verzetsstrijder werd doodgeschoten door de Duitse bezetter. Bij het monument aan de Van Emstweg in Appelscha legde de vereniging in het bijzijn van dochter Marianne van Emst bloemen.
Na een korte herdenking vertelde Marianne Geert Veen, dat ze nog nooit naar de plek waar haar vader in het bos was vermoord, was geweest. Veen bood spontaan aan dit op korte termijn voor haar te willen regelen, hetgeen woensdag 16 augustus gebeurde.
Van Emst werd geboren op 12 januari 1894 in Vierhouten. Hij was boswachter van beroep en tevens raadslid voor de Christelijk Historische Unie in Ooststellingwerf. Als lid van het verzet was hij medewerker van de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers. Hij maakte schuilplaatsen voor joden en andere onderduikers. Ook bracht Van Emst het bos in kaart voor geallieerde parachutisten.Zijn verzetswerk bracht met zich mee dat Van Emst in de zomer van 1944 moest onderduiken. Op 11 augustus 1944, de verjaardag van zijn dochter Marianne, kwam hij thuis en zou hij blijven slapen omdat zijn vrouw de dag erop jarig was. Door de bezetter is hij toen thuis aangehouden. Hij werd overgebracht naar de politiecommandant aan de Bruggelaan en daar verhoord. Van Emst liet niets los en is vervolgens afgevoerd naar de bossen, waar hij werd doodgeschoten.
Kalender 2024 met als thema ‘De eerste steen’ is uit
4 augustus 2023 – Het is nog zomer, terwijl de ene vrijwilliger geniet van een welverdiende vakantie, zijn anderen druk bezig met het zomerprogramma in openluchttheater De Koele.
Maar ook kijken we alweer verder vooruit.
Zo is ook de nieuwe kalender 2024 alweer uitgebracht en vanaf 22 augustus, iedere dinsdagochtend te koop voor 5 euro per stuk in de Hoolten Klinte van 09.00 tot 11.30 uur.
Natuurlijk komen onze kalenderverkopers ook dit jaar nog wel bij u aan de deur.
Aan de kalenderverkoop is ook nu weer een ledenwerfaktie verbonden.
De kalender 2024 krijgt u gratis als u lid wordt van onze vereniging.
Wandschildering Hoolten Klinte
19 juli 2023 – Wat begon met het willen terugdringen van de energiekosten in het verenigingsgebouw van de Historische Vereniging Appelscha e.o. resulteerde vandaag in de oplevering van een fraaie wandschildering van het Fochteloërveen op de afgetimmerde eerste verdieping van de Hoolten Klinte. De wandschildering is 12 meter breed en 2,5 meter in de nok.
Het is 2022, de energiekosten rijzen de pan uit en daarom besluit het bestuur van de HVA de zolder af te timmeren, met als resultaat een wand die schreeuwt om er wat leuks mee te doen.
Allerlei voorstellen passeren de revue, maar uiteindelijk wordt gekozen om Janneke Boer uit Bovensmilde te vragen een wandschildering te maken van het Fochteloërveen. Na de vakantie van 10 juli t/m 20 augustus is het resultaat te bewonderen op de dinsdagochtend en tijdens de georganiseerde activiteiten.
‘Dwarsliggers in Appelscha‘ met ledenkorting
23 juni 2023- November dit jaar verschijnt bij uitgeverij Afûk in Leeuwarden het boek ‘Dwarsliggers in Appelscha’.
Oud-Appelschaster Marianne Kootstra (1958) schetst in 40 verhalen 100 jaar geschiedenis van vijf generaties Friezen in het rode veendorp Appelscha.
Verhalen en anekdotes over dwarse mensen die het verleden kleur geven, over werken in het veen, veenstakingen, ondermijning van het gezag, dienstweigeren en over hoe familiebanden sterker waren dan verschillen in politieke opvattingen.
Een tijdsbeeld dat niet alleen (oud-) Appelschasters zal aanspreken, maar voor velen een feest der herkenning zal zijn,
Het boek is voor leden van de HVA tot 1 november met korting te bestellen bij de Historische Vereniging Appelscha e.o. via: info@hvappelscha.nl
U betaalt dan slechts €25,00 in plaats van €29,95.
Lid in de Orde van Oranje Nassau.
26 april 2023 – Burgemeester Jack Werkman reikte woensdag vier koninklijke onderscheidingen uit aan inwoners van Ooststellingwerf. Die eer viel o.a. ten deel aan onze vrijwilligster en commissielid openluchttheater De Koele, Blijke Euverman-Veldkamp.
Blijke Euverman-Veldkamp (79) uit Appelscha werd benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Euverman is lid van de werkgroep Sinterklaas in Appelscha en penningmeester van buurtvereniging ‘Rond de Draai’. Verder was Euverman secretaris van de omni- sportvereniging en is bestuurslid van minigolfclub Appelscha, commissielid Openluchttheater De Koele en vrijwilliger bij de Historische vereniging Appelscha e.o.
Dit laten we natuurlijk niet onopgemerkt voorbijgaan.
Namens bestuur en al onze vrijwilligers, van harte gefeliciteerd.
Bedankbrief Free France SAS paratroopers ‘Sentier des Parachutistes Français‘.
2 maart 2023 – Als je aan de hand van gedeelde informatie betreffende het tot Franse parachutisten pad omgedoopte fietspad tussen het Fochteloërveen en het Zuideinde in Fochteloo, een bedankbrief uit Frankrijk ontvangt, weet je dat de gezamelijke inspanningen van Lies Hoekstra en de Historische Vereniging Appelscha e.o. erg gewaardeerd worden. Lies Hoekstra woonde in de woning waar haar schoonvader gedurende de Tweede Wereldoorlog diverse Franse parachustisten schuilhield.
Hij bood ze onderdak, terwijl er kort daarvoor bij hem in de boerderij een razzia werd gehouden. De parachutisten sliepen twee nachten in de boerderij, waarna ze via het Franse parachutisten pad – destijds een smal zandpaadje – naar de Fochteloërsluis werden gebracht (zie ook bericht van 16 november 2022).
Het idee om het pad om te dopen tot Franse parachutisten pad speelde al langer bij Hoekstra. Toen ze Geert Veen van de Historische Vereniging van Appelscha tegenkwam, stelde ze het voor.
De HVA nam contact op met de gemeente en deze stond niet onwelwillend tegenover dit plan. Daarop heeft de HVA twee infopaneeltjes laten maken en deze hangen sinds november 2022 aan het begin en eind van het fietspad op de Tachtig Bunder. Naar aanleiding van deze actie kreeg zowel Lies Hoekstra als de HVA een in het Engels geschreven brief uit Frankrijk met de mededeling dat men zeer verheugd was dat de destijds gelande Franse para’s op deze wijze herdacht worden.
Even terug in de tijd met filmpjes van Sietze Veen.
25 februari 2023 – Een stijf uitverkochte Hoolten Klinte ging afgelopen zaterdagmiddag weer even terug in de tijd om te genieten van de beelden van vroeger. Als eerbetoon aan de in 2019 overleden Sietze Veen werden voor de tweede maal in successie prachtige oude opnamen van hem vertoond. Sietze heeft door de jaren heen veel gebeurtenissen in Appelscha en omgeving vastgelegd en de H.V.A. een groot film en fotoarchief nagelaten.
Aangezien het 200 jarig bestaan van Appelscha in 2027 al weer met rasse schreden nadert, werd er ditmaal ook een film van het 150 jaar bestaan van Appelscha, in 1977, vertoond. Een middag die in de toekomst zeker nogmaals voor herhaling vatbaar is.
Foto: Akkie Zeilstra
Timmeren op hoog niveau in de Hoolten Klinte
28 januari 2023 – Werd er in 2019 in het verenigingsgebouw van de Historische Vereniging Appelscha e.o. al eens een succesvolle middag gehouden, waarbij kinderen van de basisschool nestkastjes in elkaar mochten timmeren, ditmaal mochten kinderen vanaf 6 jaar, onder begeleiding van de timmerploeg van de HVA, hun eigen voederhuisje maken en dat heeft de evenementen commissie geweten. De secretaresse van de HVA kreeg zoveel aanmeldingen binnen dat er met gemak twee middagen gevuld hadden kunnen worden.
Een 25-tal kinderen timmerden er zaterdagmiddag lustig op los. Naast de kinderen vermaakten ook de, zichtbaar genietende, technische dienst en een 10-tal ouders/grootouders zich kostelijk.
Verder was er voor de kinderen volop gelegenheid om te kleuren en/of meerdere tekenfilms te bekijken.
De dag werd afgesloten met voor alle kinderen een glaasje ranja.
Een uiterst succesvolle middag die zeker voor herhaling vatbaar is.
Foto: Klaas de Groot
Beeldbank / Archief
27 januari 2023 – Sinds vorig jaar februari is onze nieuwe website online. Onlangs is de “Beeldbank” hieraan toegevoegd. Op dit moment kan men al veel oude foto’s van Appelscha en omgeving, voorzien van een beschrijving, bekijken. In de tussentijd gaan de leden van de commissie Digitalisering/Beeldbank verder met het bijwerken van de gegevens zodat er in de toekomst veel meer foto’s online komen. Heeft u opmerkingen over de foto’s die online staan of additionele informatie, laat het ons weten!
De HVA beschikt over een groot archief. Veel hiervan is overdragen door verschillende verenigingen. De archieven worden eerst geordend en de inhoud daarvan geïnventariseerd, en komen daarna voor historisch onderzoek beschikbaar. Op de website staat nu ook een overzicht van de archieven die in de Hoolten Klinte zijn in te zien. Heeft u voor een van deze archieven belangstelling, neem dan contact op met het secretariaat.
Afscheidsreceptie dokter Bruins in de Hoolten Klinte
29 december 2022 – ‘Na ruim 30 jaar in Appelscha uw huisarts te zijn geweest heb ik besloten per 1 januari 2023 met pensioen te gaan. Ik realiseer mij dat mijn leven heel erg is verweven met mijn werk. Nu het moment dichterbij komt dat ik daar afscheid van zal nemen, merk ik dat ik me er aan de ene kant op verheug meer vrije tijd te hebben, maar aan de andere kant zie ik er ook wel tegen op. Wat mij zeer heeft geraakt is het vertrouwen wat u in mij stelde, ik ben daar altijd erg van onder de indruk geweest. Ik prijs mij gelukkig dat ik de afgelopen jaren hier heb mogen wonen en werken‘.
Met o.a deze woorden nodigde huisarts Jacob Bruins iedereen uit voor de afscheidsreceptie in de Hoolten Klinte en dat heeft hij geweten. Honderden mensen maakten van deze gelegenheid gebruik en zorgden voor een lange rij wachtenden voor het verenigingsgebouw van de Historische Vereniging Appelscha e.o.
We hebben het graag gedaan…
foto: Klaas de Groot
Fietspad tussen het Fochteloërveen en het Zuideinde in Fochteloo omgedoopt tot Franse parachutisten pad.
16 november 2022 – Lies Hoekstra woonde in de woning waar haar schoonvader gedurende de Tweede Wereldoorlog diverse parachustisten schuilhield. ,,Ik vind het heldhaftig wat hij deed. Hij bood ze onderdak, terwijl er kort daarvoor bij hem in de boerderij een razzia werd gehouden. De parachutisten sliepen twee nachten in de boerderij, waarna ze via het Franse parachutisten pad – destijds een smal zandpaadje – naar de Fochteloërsluis werden gebracht.’’ Woensdag in de namiddag onthulde bedenker, Lies Hoekstra, het bordje.
Het idee om het pad om te dopen tot Franse parachutisten pad speelde al langer bij Hoekstra. Toen ze Geert Veen van de Historische Vereniging van Appelscha twee jaar geleden tegenkwam in Veenhuizen, stelde ze het voor. Veen zocht kort daarna contact met de gemeente, de eigenaar van het fietspad. Het bord ‘fietspad’ moest blijven hangen, maar een extra infobordje met daarop een passende tekst vond de gemeente geen probleem.
Wie het bordje wil bekijken tijdens een knooppuntenroute, fietst van knooppunt 75 naar 77 of andersom.
HVA introduceert eigen vlag
1 november 2022 – Toen voorzitter van de Historische Vereniging Appelscha e.o. Sierd de Boer op de Open Monumentendag op 11 september het cachot bezocht was hij aangenaam verrast door de vele bezoekers en de wijze waarop de vrijwilligers van de werkgroep cachot alles georganiseerd hadden, maar toch miste hij iets. Het vorige seizoen wapperde daar nog de jubileumvlag van het 100 jarig bestaan, tijd dus voor een permanente eigen vlag.
Bestuurslid Freek Dijkstra ging aan de slag met een ontwerp en samen met de mannen van Holland Vlaggen uit Oosterwolde ontwikkelde men een vlag van 100% gerecyclede PET flessen. ♻️ Want als we het doen, dan doen we het natuurlijk groen.
De vlag zal zowel bij evenementen in de Hoolten Klinte als ook bij het cachot en openluchttheater De Koele gebruikt gaan worden.
Graven WO II slachtoffers met steun gemeente Ooststellingwerf opgeknapt
Reeds enkele jaren geleden sprak Janny Lok, dochter van de in de Tweede Wereldoorlog vermoorde meester Anje Lok uit Ravenswoud, zich uit over de slechte toestand waarin het graf van haar vader verkeerde. Er bleek nòg een aantal graven van WOII-slachtoffers op de begraafplaats de Oostersehof in Appelscha slecht onderhouden, waarop vrijwilliger van de Historische Vereniging van Appelscha (HVA), Geert Veen, in actie kwam.
Lok wist te vertellen dat iemand van de gemeente vlak na de oorlog garandeerde dat er bij kosten voor onderhoud bij de gemeente Ooststellingwerf aangeklopt kon worden. Vandaar dat Geert Veen besloot naar de gemeente te stappen om te vragen naar de mogelijkheden. Aldaar werd voor restauratiewerkzaamheden geadviseerd contact op te nemen met Steunpunt Monumentenzorg Fryslân. Dat bleek een goede zet. Een offerte voor het grafonderhoud van de WO II graven werd opgevraagd bij grafrestaurateur Gerdo Heite. Na een schouw van Monumentenzorg bevestigde de gemeente dat zij bereid was de herstelkosten voor haar rekening te nemen.
Begin oktober 2022 was de restauratie voltooid. Dankzij de financiële steun van de gemeente zien de WO II graven er weer perfect uit! Belangstellenden kunnen het zelf aanschouwen op de begraafplaats de Oosterstehof aan de Oosterse Es.
Rabo ClubSupport aktie weer groot succes
14 oktober 2022 – Evenals in voorgaande jaren deed de HVA ook nu weer mee aan de Rabo ClubSupport aktie. Ons doel dit jaar was een mooie financiële bijdrage voor de aanschaf van een AED. Gedurende het jaar organiseert de HVA regelmatig bijeenkomsten in de Hoolten Klinte en openluchttheater de Koele. Het is van groot belang dat, als een bezoeker een hartstilstand krijgt, snel en adequaat kan worden gehandeld. Tot nu toe werd er voor het zomerprogramma in de Koele een AED gehuurd.
De Rabo ClubSupport actie heeft maar liefst € 1.577,44 opgeleverd. Hiermee hebben wij onze doelstelling, een eigen AED aanschaffen voor activiteiten in de Koele en de Hoolten Klinte, ruim gehaald.
Namens het bestuur bedanken we iedereen hartelijk voor zijn/haar stem.
USB stick theaterstuk ‘Uit de Klauwen’ vanaf 1 november te koop
Ruim 1200 toeschouwers genoten vrijdag 2 en zaterdag 3 september van de door de Historische Vereniging Appelscha e.o. in eigen beheer uitgebrachte toneelvoorstelling Uit de Klauwen in openluchttheater De Koele in Appelscha.
Van de voorstelling van Uit de Klauwen is een video-opname gemaakt. Deze is, samen met achtergrondinformatie, op een USB stick gezet en vanaf 1 november te koop voor € 10.00 in de Hoolten Klinte. Ook het programmaboekje is zolang de voorraad strekt nog gratis verkrijgbaar op de dinsdagochtend in de Hoolten Klinte van 9.00 uur tot 11.30 uur.
Ook verkrijgbaar als combiaanbieding met de USB stick van ‘Hongerproces 1893’ voor € 15.00
HVA brengt deel 2 van ‘Op de fietse in het andere Friesland’ uit
25 mei 2022 – Wat doe je als het eerste fietsboekje een groot succes is,
gewoon deel 2 uitgeven, toch…
Binnen het jaar na de uitgave van het eerste deel van het door Geert Veen geschreven fietsboekje is nu deel 2 te koop met 6 nieuwe routes, net weer even anders en weer vol met nieuwe unieke plekjes, historische feitjes, en nog meer foto’s.
Het boekje is te koop bij TIP voor € 4.50 en voor leden van de Historische Vereniging Appelscha e.o. ook tijdelijk, met € 1.50 ledenkorting, op dinsdagmorgen van 9.00 uur tot 11.30 uur in de Hoolten Klinte, het verenigingsgebouw van de HVA.
Veel fietsplezier in ‘het andere Friesland’.
Eetcafé Hulst schenkt historisch theekastje aan Historische Vereniging Appelscha e.o.
3 mei 2022 – Gasten van Eetcafé Hulst in Appelscha hebben het kunnen zien staan. Vaak stond het in de serre van het restaurant: een opmerkelijk kastje, een theekastje met een gat in het linker deurtje. Het is een kogelgat dat erin geschoten werd op 9 april 1945, tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Op dat moment werd de brug van het Stokersverlaat bezet door de Franse para’s, even voordat Appelscha werd bevrijd. Op de bewuste dag trok soldaat Francis Roma zich even terug om wat in het café te drinken. Bij het herladen van het wapen, ging zijn geweer per ongeluk af, wat resulteerde in het gat in het deurtje. Dit voorval is de reden dat het kastje altijd bewaard is gebleven. Het theekastje stond voornamelijk in de serre, maar omdat er veel vergaderd werd in de serre, moest het telkens verplaatst worden naar de biljartkamer. En zodra de biljarters hun opwachting maakten, werd het teruggezet. De eigenaar, Henk van Riezen, besloot het unieke theekastje in de opkamer te plaatsen. Niet direct in het zicht van de gasten dus, maar zodra er iemand om vroeg kon het kastje bekeken worden. Zonde, vond de Historische Vereniging van Appelscha. Met het voorstel om het in hun clubgebouw, de Hoolten Klinte, permanent tentoon te stellen, ging Van Riezen meteen akkoord. Het werd dinsdag geschonken aan de vereniging.
Interactieve theatervoorstelling ‘turf en zo’
7 april 2022 – De Veerkieker, erfgoededucatie voor het basisonderwijs in Stellingwerf
“Dit is gedroogde olifantenpoep, ruik maar, het stinkt”, vertelt Inge Wijers in haar rol als oude veenvrouw tijdens de hedendaagse kennisquiz Kletspraat, als ze aan leerlingen uit groep 1 een voorwerp laat zien. Naast Inge geven ook de meester en Hennie een uitleg. De leerlingen moeten raden wie het juiste antwoord geeft. Kletspraat is een van de onderdelen van de interactieve theatervoorstelling ‘turf en zo’ waarin leerlingen uit groep 1 meegenomen worden naar de tijd van hun pakes en beppes, opa’s en oma’s. De kinderen maken kennis met het levensverhaal van de ‘veenvrouw’, vol fantasie, met een knipoog naar de gebruiken van toen. Het doel van de voorstelling is dat de kinderen worden meegenomen naar het verleden, dat ze voelen en ervaren, dat ze betoverd worden met beeld en verhaal en dat ze meebewegen.
In 1988 is het vak Heemkunde ingevoerd als vervanging van het verplichte vak Fries, zoals dat in “de rest” van de provincie Friesland gegeven zou worden. In opdracht van de gemeenten Oost- en Weststellingwerf wordt sinds die tijd lesmateriaal ontwikkeld door de Stichting Stellingwarver Schrieversronte. Binnen Heemkunde is er aandacht voor o.m. de streektaal Stellingwarfs, de geschiedenis, de natuur, het landschap, de bewoners en kunst. Het werken in het turf maken ze zelf mee in groep 1, door er over te spelen. Dat doen ze samen met theaterdocent Inge Wijers, die, met hulp van vrijwilligers van de Historische Vereniging Appelscha e.o. in haar verenigingsgebouw de Hoolten Klinte, er een mooie belevenis van maakt.
Nieuwe herdenkingsplaat Marinus van Emst
Sinds 22 maart 2022 hangt er weer een herdenkingsplaat ter nagedachtenis aan boswachter Van Emst aan het muurtje bij het Van Emst appartementencomplex aan de Van Emstweg.
Van Emst was verzetsstrijder in de Tweede Wereldoorlog en werd om het leven gebracht door de bezetter. Bij het plaatsen van het infopaneel van de historische wandel- en fietsroute RAAF werd het oorspronkelijke bordje verwijderd en aan dochter Marianne gegeven. Echter op 12 augustus, de sterfdag van Van Emst, een herdenkingsboeket bij een infopaneel leggen, voelde niet goed. Vandaar dat de HVA besloot dat er een nieuwe herdenkingsplaat moest komen. Wieringa Reclame heeft de opdracht op stijlvolle wijze uitgevoerd.
Met trots presenteren we…
9 februari 2022 – Als je als vereniging ruim 20 jaar bestaat en eens wat om je heen bent gaan kijken naar wat de mogelijkheden zijn betreffende de hedendaagse multimedia, dan was er maar één conclusie mogelijk: de HVA was aan iets nieuws toe. Met trots presenteren wij vandaag onze nieuwe website met in de nabije toekomst ook de zo gewenste beeldbank. De website is erg gebruiksvriendelijk opgezet met o.a. nieuws, activiteiten, informatie over monumenten, onderduikplaatsen en bijzondere projecten, waar mogelijk aangevuld met geluidsfragmenten en beelden. Op de website staat nu ook een link naar onze Facebookpagina. De websitecommissie, bestaande uit Aniek de Boer, Freek Dijkstra en Akkie Zeilstra, is erg benieuwd wat u ervan vindt.